Groble, kanały, śluzy. Holandia jest nimi usłana. Mówi się, że około 17 milionów mieszkańców posiada więcej niż 550 000 łodzi i jachtów o najróżniejszych rozmiarach i konstrukcjach. Istnieje 600 holenderskich stoczni i dealerów jachtów oraz około 200 maklerów jachtowych.

Freebooter znaczy korsarz

Niderlandy to jednak nie tylko odwieczny naród żeglarzy, Holendrzy poruszają się na statku i statkiem także w głębi kraju. Nieważne czy to łódź mieszkalna, żaglówka, czy przebudowany holownik. A teraz – jako hołd dla morskiej przeszłości – mamy jeszcze statek na lądzie: projekt Freebooter przygotowany przez holenderskie biuro architektury i designu GG-loop.

Frame Award „Large Apartment”

Przy Freebooter architekci GG-loop z ogromnym wyczuciem połączyli z budynkiem holenderską historię, zwyczaje i kulturę. Jednocześnie stworzyli przy tym ekstrawagancką przestrzeń mieszkalną. I to bez przenoszenia statku na ląd, bez jego dziwacznych przeróbek. Z tego i innych powodów projekt otrzymał wyróżnienie „Large Apartment of the Year” na Frame Awards 2020.

Freebooter na wyspie

Dom dwurodzinny znajduje się na wyspie Zeeburg. Dla wielu amsterdamczyków – jak i turystów – wyspa ta przez długi czas była jedynie kupą piasku z trzema postawionymi na niej silosami. Obecnie trójkątny, sztuczny ląd, położony w bezpośrednim sąsiedztwie centrum, na wschodzie Amsterdamu ma burzliwą historię. Przed ponad 100 laty wyspa Zeeburg znajdowała się pod wodą, a sam akwen służył jako tor wodny dla statków holenderskiej marynarki.

Na końcu grobli Zeeburgerdijks, pod numerem 633-641, w gospodzie Zeeburg, którą wybudowano w 1785 roku na fundamentach rampy obronnej Seeborgh, można było napić się piwa i ugasić pragnienie. Tutaj statki zarzucały kotwice, a w dokach uwijali się rybacy i handlarze bydłem.

Ahoj, statku lądowy!

Budowa rozpoczęła się pod koniec XIX w. Dopiero w 1990 roku Zeeburg stał się oficjalną dzielnicą Amsterdamu. Miasto potrzebowało terenu pod mieszkania, więc go usypało. W pierwszej fazie przewidziano miejsce dla 18 000 mieszkańców. W międzyczasie utworzono więcej sztucznych wysp. A do dzielnicy IJburg można się dostać licznymi mostami i – od 2005 roku – tramwajem IJ nr 26 („IJtram” 26).

Na IJburg, w środku wyspy, stoi więc ten nowoczesny „statek na lądzie” z wieloma nawiązaniami do wiatru, wody i żeglowania – na zewnątrz i wewnątrz. Na lądzie, który był kiedyś wodą, ten nowy statek wydaje się stawiać żagle.

Materiały stoczniowe w budowie Freebooter

Dom korsarza składa się z dwóch segmentów po 120 metrów kwadratowych. Od zewnątrz i wewnątrz projekt jest jedynym w swoim rodzaju hołdem dla sztuki rzemieślniczej. Forma i funkcja tworzą przyjemną harmonię. Żebra poszycia przyciągają wzrok w okolicy. Wnętrze sprawia wrażenie kompaktowości i dynamiki, przede wszystkim przez połączenie różnych elementów okiennych, drewnianych wnętrz i wysokiej jakości powierzchni warstwowych.

Główne materiały budynku, jak przy kadłubie statku, ograniczają się do drewna, stali i szkła. A rzut każdego mieszkania jest wzorowany na rzucie statku. Jest organiczny i płynie swobodnie. Pomieszczenia są tak zaprojektowane, że jednocześnie otulają mieszkańca i „rozwijają się”, kiedy przez nie przechodzi.

Wychodząc ze środka, widzimy kuchnię, łazienkę i toalety. Dookoła znajdują się strefa wypoczynkowa (główna sypialnia i mały pokój lub studio) i strefa mieszkalna z salonem przechodzącym w jadalnię. Otwarta przestrzeń daje maksymalną elastyczność. Balkony i tarasy pozwalają pomieszczeniom wewnętrznym i zewnętrznym wzajemnie się przenikać. Pokoje wydają się przez to większe, mieszkańcy mają maksymalną styczność z otaczającą ich wodą.

Dużo światła i dużo prywatności

Jedną z najważniejszych cech domu Freebooter jest mistrzowskie rozwiązanie kwestii światła. GG-loop przez cały rok prowadziło badania nad warunkami świetlnymi, aby nadać żebrom poszycia optymalną formę i znaleźć ich optymalne ustawienie. Ta parametryczna fasada umożliwiła optymalny rozkład oświetlenia, a jednocześnie zapewniła odpowiednio dużo prywatności.

Dom ma strukturę hybrydową, składającą się z drewna klejonego krzyżowo (CLT) i stali. Obiekt był wstępnie przygotowany na miejscu, co umożliwiło wyjątkowo szybką budowę czterech pięter (w ciągu trzech tygodni). Ukończenie całej konstrukcji trwało jedynie sześć miesięcy.

Miłość do przyrody i użytkownik w centrum uwagi

Dom jest wyrazem charakteru i filozofii studia GG-loop. Projektant Giacomo Garziano opisuje go jako definicję „miłości do przyrody i skupienia na użytkowniku”. Giacomo Garziano, założyciel GG-loop: „W projektowaniu nie chodzi tylko o to, aby stworzyć funkcjonalne obiekty i przestrzenie. Projekty powinny opowiadać historię i zabierać w podróż tych, dla których zostały stworzone”. Powinny być jednocześnie „przyszłościowe, organiczne i wyrafinowane”.

W każdym momencie procesu projektowego GG-loop stawia użytkownika końcowego w centrum. Dom powinien bez przerwy stawać się zdrową i produktywną przestrzenią do wypoczynku i mieszkania, a jednocześnie wspomagać kontakt z naturą.

Budynek prawie zeroenergetyczny

Duży nacisk położony jest także na wysoką wydajność energetyczną. Zużycie energii budynku wynosi niemal zero – dzięki 24 kolektorom słonecznym na dachu, wysokiej jakości izolacji ścian i ścianom szklanym; w połączeniu z niskotemperaturowym ogrzewaniem podłogowym oraz mechanicznym i naturalnym systemem wentylacyjnym.

98 procent wykorzystanego drewna posiada certyfikat PEFC. Przy zużyciu drewna w ilości 122,5 m3 budynek gromadzi prawie 80 ton CO2, co odpowiada prawie 700 000 km spalin wydzielonych przez samochód średniej klasy i zużyciu energii przez 87 domów w ciągu jednego roku, precyzują eksperci GG-loop.

GG-loop zostało założone w 2014 roku przez Giacomo Garziano, absolwenta wydziału Facolta di Architettura di Firenze. Studio architektury i designu definiuje swoją estetykę jako: „ekstrawagancką, bezinwazyjną, wizjonerską i futurystyczną. Jednocześnie zwraca uwagę na miejscowe kultury i zwyczaje”.

Tekst: Linda Benkö

Zdjęcia: Debot, Francisco Nogueira, Michael Sieber